اخلاق پزشکی حلقه گمشده امروزه جامعه ما
در یکی از شبهای پائیز در محفل خانوادگی نمی دانم چطور بحث به سوی حرفه پزشکی بویژه خلق و خوی پزشکان قدیم کشیده شد و از افرادی همچون مرحوم دکتر بابا حاذق و دکتر حسین ملکی و نحوه طبابت و مردم داری آنها سخن به میان آمد. نقل شد که دکتر بابا ضمن احترام و خوش اخلاقی، مریض را در مطب خود که در محله پیرعبدالملک واقع شده بود معاینه و دارو تجویز و از آنهایی که درآمد مناسبی نداشتند بدون اخذ حق ویزیت به درد آنها رسیدگی میکرده است. از ویژگی شخصیتی دیگر او در کوچه و بازار این بوده که در جیب خود کاغذهای کوچکی داشته و افرادی که از او می خواستند برای آنها دارو تجویز کند در خیابان معاینه و در همان کاغذهای کوچک دارو تجویز می کرده بدون این که پولی از آنها طلب کند.
در ارتباط با مرحوم دکتر ملکی نیز عنوان شد او نیز مثل دکتر بابا فردی با ایمان ، خوش اخلاق و خوش مشرب بوده، چیزی که مریض بیشتر از دارو به آن نیازمند می باشد. او نیز در هنگام طبابت ملاحظه جیب بیماران خود را میکرده است. طوری که در هنگام معاینه بیماران در منزل در صورتی که احساس میکرده بیمار وی از لحاظ مالی در وضعیت مناسبی قرار ندارد نه تنها پولی از آنها نمی گرفته، بلکه در زیر بالش مریض بستری بدون آنکه اهل خانه متوجه شوند پول می گذاشته است. ضمنا وی با یکی از داروخانه های شهر توافق کرده بود که اگر نسخه ای از سوی او با علائم خاص به آن داروخانه ارجاع گردید، بدون اخذ پول دارو ها را به مریض مورد نظر تحویل نمایند و خود او ماهانه با داروخا نه از بابت داروهای تحویلی تسویه حساب میکرده است. خداوند بر این دو انسان بزرگ جامعه پزشکی استان رحمت کند. انشاءا...
شاید این افراد نمونه کوچکی از پزشکان متعهد در طب قدیم ما بوده اند که هیچ وقت این اصل مهم را فراموش نکرده اند که قبل از این که یک پزشک ماهر و مشهور باشند اول باید پزشک با اخلاق باشند. موضوعی که این روزها در طب جدید به دست فراموشی سپرده شده یا به قول کارشناسان حوزه اخلاق پزشکی معتقدند اخلاق، جایگاه خود را در حرفه ای پزشکی دنیای امروز گم کرده است.
حرفه پزشکی در هر کشوری برای خود سوگند نامه ای دارد که به روز شده سوگندنامه پزشکی بقراط است. پزشکان ایرانی نیز پس از اتمام دوره دانشگاهی خود این سوگندنامه را قرائت می کنند. یکی از مهمترین مفاد تعهدات پزشکان در سوگند نامه پزشکی شان این است که آنها قسم می خورند هنگام درمان بیماران به درامد جیب او توجه نکنند و در صورت مواجه شدن با بیمار نیازمند بدون در نظر گرفتن منافع مادی ، او را درمان کنند. حال این سؤال مطرح میشود که چند درصد از پزشکان جامعه امروزی ما شرایط بیمار خود رارعایت می کنند؟ جواب این سؤال را به ذهن بیدار خوانندگان محترم واگذار می کنیم.
به نظر بنده دیگر از قداست سوگند نامه پزشکی در میان اکثر پزشکان ما خبری نیست. چرا که اگر توجهی به محتوای سوگند نامه پزشکی میشد، دیگر برای یک خدمت پزشکی ده یا 15 میلیون تومان از بیمار مطالبه نمی گردید و برخی از پزشکان به جای افزایش سطح اگاهی و علم خود به دنبال برج سازی و خرید ملک و زمین نمی رفتند و از پاسخ دادن کامل به مریض به بهانه تخصصی بودن موضوع طفره نمی رفتند و با مریض خوش اخلاقی میکردند حتی با لبخند صوری. دیگر در طبابت ملیت ، نژاد و جنس را لحاظ نمی کردند. هنگام معاینه در مطب چندین بیمار را همزمان ویزیت نمی کردند و سایر موارد که مغایر اخلاق حرفه ای پزشکی بوده و در چارچوب سوگند نامه پزشکان نمی گنجد.
علت این بد اخلاقی های حرفه ای را در نبود وجدان کاری و حرفه ای، عدم توجه به سفارشات قران کریم و امامان معصوم(ع) در خصوص توجه و احترام به همنوع و فراموش کردن گذشته خودمان که قبلاً چه بودیم و حالا چه هستیم، میتوان جستجو کرد.
امیدواریم در آینده نه چندان دور شاهد این باشیم که پزشکان دنیای امروز ما نیز همانند مرحوم دکتر بابا حاذق و دکتر حسین ملکی به انسانها به خاطر انسان بودنشان توجه کنند نه به خاطر سایر عوامل اعم از پول، مقام و غیره، موضوعی که تحقق آن سخت ولی غیر ممکن نیست.
در پایان از باب یادآوری خاطرات زمان فارغ التحصیلی آقایان پزشک و اینکه شاید سوگند نامه خویش را احیاناً فراموش کرده باشند، متن سوگند نامه مزبور، زینت بخش قسمت پایانی یادداشت ما خواهد بود.
" اکنون که با عنایات و الطاف بیکران الهی دوره دکتری پزشکی را با موفقیت به پایان رسانده ام و مسئولیت خدمت به خلق را بر عهده گرفته ام، در پیشگاه قرآن کریم به خداوند قادر متعال که دانای آشکار و نهان است و نامش آرامش دل های خردمندان و یادش شفای آلام دردمندان، سوگند یاد می کنم که: همواره حدود الهی و احکام مقدس دینی را محترم شمارم، از تضییع حقوق بیماران بپرهیزم و سلامت و بهبود آنان را بر منافع مادی و امیال نفسانی خود مقدم بدارم. در معاینه و معالجه حریم عفاف را رعایت کنم و اسرار بیماران خود را، جز به ضرورت شرعی و قانونی، فاش نسازم، خود را نسبت به حفظ قداست حرفه پزشکی و حرمت همکاران متعهد بدانم و از آلودگی به اموری که با پرهیزکاری و شرافت و اخلاق پزشکی منافات دارد، اجتناب ورزم. همواره برای ارتقاء دانش پزشکی خویش تلاش کنم و از دخالت در اموری که اگاهی و مهارت لازم را در آن ندارم، خودداری کنم. در امر بهداشت، اعتلای فرهنگ و اگاهی های عمومی تلاش کنیم و تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه را مسئولیت اساسی خویش بدانم." به امید آن روز
